از میانجیگری تا دوبههمزنی
تاریخ انتشار: ۳۰ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۵۵۷۸۸۰
با نگاهی به اخبار، تفاسیر و تحلیلها، نوع مواضع کشورها در برابر این رخداد را بهطور کلی میتوان در دو دسته خلاصه کرد؛ طرفهایی که با میانجیگری سعی در مدیریت اوضاع و کاهش تنش داشتند و آنهایی که با سوءاستفاده و دمیدن در آتش، به دنبال تحقق اهدف پشت پرده خود بودند.
به گزارش ایسنا، روزنامه قدس نوشت:
ماهیگیری بایدن!
قطعاً واکنش واشنگتن به اتفاقات اخیر در دسته دوم جای میگیرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
پیشتر «پیتر استانو» سخنگوی اتحادیه اروپا به عنوان متحد واشنگتن ضمن ابراز نگرانی عمیق درباره رخدادهای جاری میان دو همسایه گفت: چرخه خشونت در خاورمیانه و فراتر از آن بسیار نگرانکننده است.
اما نخستوزیر رژیم صهیونیستی هم که دولتش بیش از سه ماه است در مقابله با گروههای مقاومت غزه ناتوان نشان داده، ضمن بهرهبرداری از این اتفاقات با به راه انداختن شوی تبلیغاتی و در حالی که پشت سر او یک جنگنده اف۳۵ قرار داشت، برای تهران خط و نشان کشید.
بنیامین نتانیاهو ضمن اتهامزنی به ایران گفت: «چه کسی گفته اسرائیل به ایران حمله نمیکند، ما به ایران حمله میکنیم. سر افعی در ایران است که پشت حملات حوثیها و حزبالله لبنان قرار دارد».
موضع دولت هند هم به تحولات جاری جالب توجه بود. دهلینو که بر سر کشمیر با اسلامآباد دچار اختلاف سرزمینی بوده و بهخاطر این منطقه سه بار با یکدیگر وارد درگیری نظامی شدهاند، تلاش داشت از موقعیت پیش آمده به نفع خود بهرهبرداری و تنش میان دو همسایه را ادامهدار کند.
«پاکستان حتی توان ۲۴ ساعت جنگ با ایران را هم ندارد»؛ این تیتر جنجالی یکی از رسانههای هند بود که بهطور مشخص خط خبری افزایش تنش را دنبال میکند. در این مسیر، رسانههای تحت کنترل دولت مودی با تحریک شدید و بیسابقه پاکستان، برای اقدام نظامی تلافیجویانه علیه ایران، پاکستان را به خاطر حملات موشکی سپاه پاسداران، مورد تمسخر قرار دادند. رویکرد تنشزای دهلی تا جایی بالا گرفت که کانال حیدریون پاکستان اعلام کرد سازمان اطلاعات پاکستان به هند هشدار داده در شبکههای اجتماعی با استفاده از اکانتهای فیک و روباتها اوضاع میان دو کشور ایران و پاکستان را وخیم و افکار عمومی را تشویش نکند.
در سوی مقابل، وزارت خارجه روسیه در نخستین واکنش به تحولات دو همسایه، از تهران و اسلامآباد خواست حداکثر خویشتنداری را به خرج دهند و مسائل را فقط از طریق دیپلماتیک حل کنند. «دیمیتری پسکوف» سخنگوی ریاست جمهوری فدراسیون روسیه هم اعلام کرد: «تنش میان ایران و پاکستان تا حدی ناشی از درگیری در غزه است». پیشتر چین هم ضمن اعلام آمادگی برای میانجیگری، با بیان اینکه پاکستان و ایران کشورهای بزرگ منطقه و جهان اسلام هستند، ابراز امیدواری کرد «اختلافات میان آنها را بتوان از طریق مذاکره و سایر روشهای مسالمتآمیز حل و فصل کرد».
اما ترکیه هم که روابط دوستانهای با هر دو کشور ایران و پاکستان دارد از همان ابتدا طرفین را به خویشتنداری فراخواند. «هاکان فیدان» وزیر خارجه ترکیه دیروز با بیان اینکه ما آمادهایم در کاهش تنش میان ایران و پاکستان به ایفای نقش بپردازیم، گفت: کشورهای دوست و برادر ایران، عراق و پاکستان را به آرامش و خویشتنداری دعوت میکنیم. فیدان همچنین در رایزنی تلفنی با همتایان خود در ایران و پاکستان خواستار کاهش تنش فوری شد. در این میان «عبدالقهار بلخی» سخنگوی وزارت خارجه دولت سرپرست افغانستان هم با بیان اینکه کابل خشونتهای اخیر میان پاکستان و ایران را نگرانکننده میداند، گفت: هر دو طرف باید تلاشها را به سمت تقویت بیشتر ثبات منطقه و حلوفصل اختلافات از طریق کانالهای دیپلماتیک و گفتوگو هدایت کنند.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: اسراییل آمريكا حمله سپاه به مقر تروریست ها پاکستان آمريكا رژیم صهیونیستی حمله سپاه به مقر تروریست ها يمن ایران و پاکستان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۵۵۷۸۸۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تصمیم عربها درمورد تهران و تل آویو چیست؟
فارن افرز در مطلبی به قلم دالیا داسا کایه و سنم وکیل نوشت: زمانی که ایران در روز ۱۳ آوریل بیش از ۳۰۰ موشک و پهپاد روانه اسرائیل کرد، اردن به دفع این حمله کمک نمود. گزارشهای رسانهای اولیه نشان داد که چند دولت دیگر عربی نیز در دفاع از آسمان اسرائیل مشارکت داشته اند؛ اما این اقدامات بعدا تکذیب شد. با این وجود، شماری از رهبران اسرائیلی و برخی ناظران در واشنگتن این اقدامات را به عنوان نشانهای از یک تغییر جهت مهم تعبیر کردند.
به گزارش انتخاب، استدلال آنها این بود که در صورت تداوم تشدید تنش با ایران این دولتها طرف اسرائیل را میگرفتند. سپهبد هرزی هالوی، رئیس ستاد مشترک ارتش اسرائیل اعلام کرده که حمله ایران «فرصتهای جدیدی برای همکاریها در خاورمیانه ایجاد کرده است.» انستیتوی مطالعات امنیت ملی که اندیشکدهای اسرائیلی است هم اعلام کرده که «ائتلاف منطقهای و بین المللی که در دفع حملات ایران به اسرائیل مشارکت داشت پتانسیل ایجاد یک اتحاد منطقهای علیه ایران را نشان داد.»
پس از آنکه اسرائیل به شکلی محدود به حمله ایران پاسخ داد، دیوید ایگناتیوس، ستون نویس واشنگتن پست نوشت که اسرائیل «مانند رهبر یک ائتلاف منطقهای علیه ایران عمل کرد.» وی در ادامه اظهار داشت، اسرائیل با واکنشی محدود «ظاهرا در حال بررسی منافع متحدان خود در این ائتلاف یعنی عربستان، امارات و اردن بوده است که همگی کمکهای بی سر و صدایی در جریان حمله هفته گذشته کرده بودند.» به نظر این تحلیلگر مسائل منطقه، این اقدام نشان از یک "تغییر پارادایم برای اسرائیل" دارد که "شکل جدیدی" به خاورمیانه خواهد بخشید.
اما این ارزیابیها ناشی از ذوق زدگی بیش از حد به نظر میرسد و نمیتواند پیچیدگی چالشهای منطقه را به تصویر بکشد. مطمئنا با توجه به ماهیت بی سابقه تبادل آتش صورت گرفته بین ایران و اسرائیل در ماه آوریل، استراتژی آینده اسرائیل علیه ایران ممکن است ملاحظات منطقهای را بیش از پیش مد نظر قرار دهد. اما واقعیتهای منطقه که مانع از همکاریها بین اعراب و اسرائیل میشود تغییر چندانی نکرده است. حتی قبل از حمله ۷ اکتبر حماس و جنگ متعاقب آن در غزه، دولتهای عربی که توافقات ابراهیم را امضا کرده و به عادی سازی روابط با اسرائیل تن داده بودند، از حمایتهای نتانیاهو از توسعه شهرکهای اسرائیلی در کرانه باختری و بی تفاوتی وی در قبال تلاشهای وزرای دست راستی اش برای تضعیف وضعیت موجود در بیت المقدس ناامید شده بودند. مجموعه حملات شهرکت نشینان اسرائیل علیه فلسطینیان در شهرهای کرانه باختری در بهار ۲۰۲۳ این تنشهای منطقهای را بیش از پیش شعله ور ساخت. پس از آنکه ارتش اسرائیل در ماه اکتبر عملیات نظامی خود در غزه را آغاز کرد موجب به راه افتادن موجی از اعتراضات در خاورمیانه شد، رهبران عربی بیش از پیش علاقه خود به جانبداری علنی از اسرائیل را از دست دادند، زیرا مطلع بودند که این همکاری علیه میتواند به مشروعیت آنها در داخل لطمه بزند.
هیچ بخشی از پاسخ چند کشور عربی به این دور از منازعات بین ایران و اسرائیل نشان نمیدهد که این مواضع تغییر قابل توجهی را شاهد بوده است. آن گروه از دولتهایی که اسرائیل از آنها به عنوان "اتحاد سنی" یاد میکند، در واقع به دنبال برقراری توازن در روابطشان با ایران و اسرائیل، صیانت از اقتصاد و امنیت خود و بیش از همه جلوگیری از بروز یک جنگ منطقهای هستند. اولویت آنها احتمالا همچنان پایان دادن به جنگ ویرانبار غزه و نه تقابل با ایران خواهد بود. با این حال در حالی که تنشها بین ایران و اسرائیل رو به افزایش است، اشتیاق دولتهای عربی برای سرعت بخشیدن به یکپارچگی منطقهای با اسرائیل بیش از هر زمان دیگری بستگی به تمایل اسرائیل به پذیرش یک دولت فلسطینی دارد.
پیش از حمله ۱۳ آوریل اسرائیل، عربستان و امارات اطلاعاتی را در خصوص حملهای قریب الوقوع با ایالات متحده تبادل کردند. مرکز فرماندهی آمریکا سپس از این اطلاعات برای هماهنگی پاسخ خود با اسرائیل و سایر شرکایش استفاده کرد. اردن به هواپیماهای ایالات متحده و بریتانیا اجازه داد تا وارد حریم هوایی این کشور شده و پهپادها و موشکهای ایرانی را دفع نمایند. گزارشهای رسانهای اولیه به ویژه در ایالات متحده و اسرائیل تاکید داشتند که یک تلاش گسترده منطقهای موجب خنثی شدن حمله ایران گشته است.
اما خیلی زود روشن شد که نقش اعراب در دفع حمله ایران محدود بوده است. هم عربستان و هم امارات صراحتا هرگونه مشارکت نظامی مستقیم در دفاع از اسرائیل را رد کرده اند. مقامهای اردنی نیز اظهار داشته اند که این مشارکت برای حفاظت از منافعشان ضروری بوده است. ملک عبدالله دوم تاکید کرده که کشورش برای کمک به اسرائیل اقدام نکرده است.
تلاشهایی که دولتهای عربی برای مقابله با ایران انجام دادند، تقریبا مطمئنا ناشی از تمایل آنها برای حفظ روابطشان با ایالات متحده بوده نه نزدیکتر کردن خودشان به اسرائیل. از زمانی که اسرائیل حمله به غزه را آغاز کرده، رهبران عربی از اینکه جو بایدن توفیق چندانی در محدود کردن اقدامات اسرائیل نداشته غافلگیر شده اند. اما آنها همچنان به دنبال تعمیق همکاریهای خود با واشنگتن هستند. آنها منبع جایگزینی برای امنیتی که آمریکا برایشان فراهم میکند نمیبینند.
دولتهای عربی به ویژه دولتهای حاشیه خلیج فارس از تلاشهای اسرائیل برای تضعیف توانمندیهای نیروهای نیابتی ایران استقبال میکنند. اما آنها به احتمال زیاد مخالف هرگونه حمله مستقیم به ایران خواهند بود که میتواند منطقه را که هم اکنون نیز چشم انداز اقتصادی شکنندهای دارد بی ثبات نماید و یا منجر به حمله متقابل ایران در منطقه شود. هرچند منقعت دولتهای عربی در حفظ روابط دفاعی نزدیک با واشنگتن نهفته است، اما آنها نمیخواهند به بلوکی بپیوندند که به صراحت علیه ایران و حامیان جهانی اش نظیر روسیه کار میکند. آنها ترجیح میدهند موازنهای بین روابط مختلف منطقهای و جهانی خود برقرار نمایند، نه اینکه پلهای پشت سرشان را خراب کنند.
اما به رغم این محدودیت ها، دولتهای عربی میتوانند نقشی تعیین کننده در جلوگیری از افزایش بیشتر تنش بین ایران و اسرائیل ایفا کنند. تقویت خطوط ارتباطی بین دو کشور و برقراری تماسهایی برای مدیریت بحران حیاتیتر از گذشته است. کشورهای عربیای که با هر دو طرف رابطه دارند میتوانند از این روابط برای تشویق به خویشتن داری و کمک به ارسال پیامها بین طرفین استفاده کنند و برای جلوگیری از جنگ و یا کاهش آسیبها در صورت شروع منازعه تلاش نمایند. در بلندمدت برای برقراری ثبات در منطقه، کشورهای خاورمیانه باید چهارچوب خودشان را برای گفتگوهای منظمی که مسیر را برای مشارکت هم طرف ایرانی و هم طرف اسرائیلی باز میکند ایجاد نمایند. رویارویی اخیر ایران و اسرائیل که دو طرف را به آستانه یک جنگ کامل رساند، نشان دهنده میزان فوریت و ضرورت برقراری چنین دیالوگهایی بود.
اما جهان باید انتظارات خود برای برقراری روابط نزدیکتر بین اعراب و اسرائیل را واقع بینانهتر کند. همکاریهای فنیای که دولتهای عربی و اسرائیل اخیرا در حوزههایی نظیر انرژی و تغییرات اقلیمی داشته اند احتمالا ادامه خواهد داشت. اما نشستهای مهم منطقهای که علنا تعاملات سیاسی دولتهای عربی با اسرائیل را تبلیغ میکند، تاثیر چندانی نخواهد داشت مگر آنکه اسرائیل به جنگ در غزه خاتمه دهد. تا آن زمان تلاشهای دولتهای عربی برای حفظ روابط اقتصادی شان با اسرائیل نیز همچنان محدود باقی خواهد ماند. یک استراتژی کوتاه مدت واقع بینانهتر اولویت دهی به حمایت از تلاشها برای میانجیگری وجلوگیری از تنش بیشتر بین ایران و اسرائیل خواهد بود.